แต่ในการจัดอันดับครั้งล่าสุดประจำไตรมาส 3 ปี 2023 ญี่ปุ่นถูกโค่นและตกลงมาเป็นอันดับ 3 และผู้ครองตำแหน่งคนใหม่คือ “สิงคโปร์” โดยผู้ถือพาสปอร์ตสิงคโปร์สามารถเดินทางไปยังปลายทางโดยไม่ต้องขอวีซ่าได้ถึง 192 ประเทศ/พื้นที่ จาก 226 แห่ง ในขณะที่ชาติเอเชียอย่างสิงคโปร์ครองตำแหน่งแชมป์ พาสปอร์ตชาติยุโรปก็ฟื้นตัวเช่นกัน โดย เยอรมนี อิตาลี และสเปน ขยับขึ้นมาเป็นอันดับ 2 ด้วยการเข้าถึงจุดหมายปลายทาง 190 แห่งโดยไม่ต้องขอวีซ่า
ขณะที่ญี่ปุ่นและเกาหลีใต้อยู่ในอันดับที่ 3 มีออสเตรีย ฟินแลนด์ ฝรั่งเศส ลักเซมเบิร์ก และสวีเดน รั้งตำแหน่งร่วมด้วย พาสปอร์ตประเทศเหล่านี้สามารถเดินทางไปยังจุดหมายปลายทาง 189 แห่งได้โดยไม่ต้องขอวีซ่าล่วงหน้า
ทางด้านมหาอำนาจอย่างสหรัฐฯ และสหราชอาณาจักรต่างก็อยู่ในเส้นทางขาลงนับตั้งแต่ปี 2014 ที่เคยครองตำแหน่งอันดับ 1 ร่วมกัน โดยล่าสุดสหราชอาณาจักรอยู่ในอันดับ 4 ส่วนสหรัฐฯ ตกไปถึงอันดับ 8
ดัชนีพาสปอร์ตเฮนลีย์อิงตามข้อมูลจากสมาคมขนส่งทางอากาศระหว่างประเทศ (IATA) และจัดอันดับหนังสือเดินทาง 199 เล่มทั่วโลก มีการอัปเดตข้อมูลตามเวลาจริงตลอดทั้งปีเมื่อการเปลี่ยนแปลงนโยบายวีซ่าต่างๆ มีผลบังคับใช้
ในเอกสารเผยแพร่ล่าสุด เฮนลีย์ระบุว่า ตลอดประวัติศาสตร์ของการจัดอันดับพาสปอร์ต ซึ่งมีมานานกว่า 18 ปี พบว่า จำนวนจุดหมายปลายทางโดยเฉลี่ยที่นักท่องเที่ยวสามารถไปเยือนได้โดยไม่ต้องใช้วีซ่าได้เพิ่มขึ้นเกือบ 2 เท่า จาก 58 แห่งในปี 2006 เป็น 109 แห่งในปัจจุบัน แต่พาสปอร์ตของประเทศไทยเรานั้นถือว่าน้อยกว่าค่าเฉลี่ย เพราะเดินทางไปได้โดยไม่ต้องวีซ่าเพียง 79 แห่งเท่านั้น อยู่ในอันดับที่ 64 ของโลก
นอกจากนี้ ช่องว่างด้านเสรีภาพในการเดินทางระหว่างผู้ที่อยู่ด้านบนและด้านล่างของการจัดอันดับนั้นกว้างกว่าที่เคย โดยพลเมืองของอัฟกานิสถานสามารถเดินทางไปยังจุดหมายปลายทางโดยไม่ต้องวีซ่าได้เพียง 27 แห่ง ส่วนอิรักอยู่ที่ 29 ปลายทาง และซีเรียไปได้ 30 ปลายทาง
คริสเตรียน เคลิน ประธานบริษัทเฮนลีย์ตั้งข้อสังเกตว่า ในช่วงทศวรรษที่ผ่านมาสิงคโปร์ได้พยายามยกระดับเสรีภาพในการเดินทางของพลเมืองตนเองมากขึ้นโดยในเวลาเพียง 10 ปี สามารถขยายจุดหมายปลายทางโดยไม่ต้องใช้วีซ่าได้ถึง 25 แห่ง
อันดับพาสปอร์ต ไตรมาส 3 ปี 2023
สำหรับอันดับพาสปอร์ตที่ทรงอิทธิพลที่สุดในโลกประจำไตรมาส 3 ปี 2023 เป็นดังนี้
1. สิงคโปร์ (192 จุดหมายปลายทาง)
2. เยอรมนี อิตาลี สเปน (190 จุดหมายปลายทาง)
3. ออสเตรีย ฟินแลนด์ ฝรั่งเศส ญี่ปุ่น ลักเซมเบิร์ก เกาหลีใต้ สวีเดน (189 จุดหมายปลายทาง)
4. เดนมาร์ก ไอร์แลนด์ เนเธอร์แลนด์ สหราชอาณาจักร (188 จุดหมายปลายทาง)
5. เบลเยียม สาธารณรัฐเช็ก มอลตา นิวซีแลนด์ นอร์เวย์ โปรตุเกส สวิตเซอร์แลนด์ (187 จุดหมายปลายทาง)
6. ออสเตรเลีย ฮังการี โปแลนด์ (186 จุดหมายปลายทาง)
7. แคนาดา กรีซ (185 จุดหมายปลายทาง)
8. ลิทัวเนีย สหรัฐอเมริกา (184 จุดหมายปลายทาง)
9. ลัตเวีย สโลวาเกีย สโลวีเนีย (183 จุดหมายปลายทาง)
10. เอสโตเนีย ไอซ์แลนด์ (182 จุดหมายปลายทาง)
ส่วนพาสฟอร์ตที่มีอิทธิพลน้อยที่สุด มีฟรีวีซ่าน้อย 30 ประเทศ ได้แก่
101. ซีเรีย (30 จุดหมายปลายทาง)
102. อิรัก (29 จุดหมายปลายทาง)
103. อัฟกานิสถาน (27 จุดหมายปลายทาง)
ความหมายของพาสปอร์ต
หนังสือเดินทางไทย (Thai passport) เป็นหนังสือเดินทางที่ออกให้เฉพาะประชาชนไทย โดยกองหนังสือเดินทางกระทรวงการต่างประเทศ สามารถออกในประเทศไทยโดย หน่วยงานในสังกัด กองหนังสือเดินทาง กระทรวงการต่างประเทศ บางกรณีอาจจะออกได้ที่ สถานเอกอัครราชทูตในต่างประเทศ หรือสถานกงสุลไทยทั้ง 86 แห่ง
ลักษณะของพาสปอร์ต
หนังสือเดินทางประเทศไทยสำหรับประชาชนทั่วไปรุ่นปัจจุบันจะมีสีแดงเลือดหมูโดยมีตราครุฑอยู่ตรงกลางที่ปกด้านหน้า และคำว่า “หนังสือเดินทาง ประเทศไทย” (อยู่ต่างบรรทัดกัน) อยู่ด้านบนสุด ส่วนคำว่า “THAILAND PASSPORT” (อยู่ต่างบรรทัดกัน) อยู่ใต้ตราครุฑ ด้านล่างสุดจะเป็นสัญลักษณ์ของหนังสือเดินทางที่มีข้อมูลทางชีวภาพ (biometric passport) อักษรและสัญลักษณ์ที่หน้าปกเป็นสีทอง
ขนาด : หนังสือเดินทางมีขนาดกว้าง 8.5 เซนติเมตร ยาว 12.5 เซนติเมตรมีจำนวนหน้าทั้งหมด 50 หน้า
ข้อมูลภายในเล่ม : ข้อมูลจำเพาะผู้ถือหนังสือเดินทาง หนังสือเดินทางประเทศไทยจะมีข้อมูล 2 ภาษา เป็นภาษาไทยและภาษาอังกฤษ
ประเภทของพาสปอร์ต
หนังสือเดินทางประเทศไทยในปัจจุบันมี 4 ประเภท ดังนี้
1. หนังสือเดินทางธรรมดา (หน้าปกสีแดงเลือดหมู) ออกให้สำหรับประชาชนทั่วไป หนังสือเดินทางมีอายุไม่เกิน 5 ปี
2. หนังสือเดินทางราชการ (หน้าปกสีน้ำเงินเข้ม) หนังสือเดินทางมีอายุไม่เกิน 5 ปี ผู้ถือต้องใช้ในราชการเท่านั้น ไม่สามารถนำไปใช้ในการเดินทางส่วนตัว โดยมีข้อกำหนดออกเฉพาะข้าราชการ เจ้าหน้าที่ของหน่วยงานที่จัดตั้งตามรัฐธรรมนูญ สมาชิกรัฐสภาซึ่งเดินทางไปราชการในต่างประเทศ และบุคคลอื่นใดที่เดินทางเพื่อทำประโยชน์แก่ทางราชการตามที่กระทรวงการต่างประเทศอนุมัติ
3. หนังสือเดินทางทูต (หน้าปกสีแดงสด) ประเภทนี้จะมีอายุไม่เกิน 5 ปี ไม่สามารถต่ออายุเพิ่มได้ มีข้อกำหนดออกให้เฉพาะบุคคลดังต่อไปนี้
- พระบรมวงศ์และพระนัดดาในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
- พระอนุวงศ์ชั้นพระองค์เจ้าและคู่สมรส
- พระราชวงศ์และบุคคลสำคัญที่ราชเลขาธิการขอไปเป็นกรณีพิเศษ
- ประธานองคมนตรี และองคมนตรี
- นายกรัฐมนตรี รองนายกรัฐมนตรี และรัฐมนตรี
- ประธานและรองประธานสภาผู้แทนราษฎร ประธานและรองประธานวุฒิสภา
- ประธานศาลฎีกา รองประธานศาลฎีกา และประธานศาลอุทธรณ์
- ประธานศาลรัฐธรรมนูญ และประธานศาลปกครองสูงสุด
- อดีตนายกรัฐมนตรี และอดีตรัฐมนตรีกระทรวงการต่างประเทศ
- ผู้บัญชาการทหารสูงสุด และ ผู้บัญชาการเหล่าทัพ
- ข้าราชการที่มีตำแหน่งทางการทูต ซึ่งเดินทางไปราชการในต่างประเทศ
- ข้าราชการที่มีตำแหน่งทางการทูต ซึ่งปฏิบัติหน้าที่ประจำอยู่ ณ ส่วนราชการในต่างประเทศ คู่สมรส และบุตรในประเทศที่ประจำอยู่หรือทำการศึกษาอยู่ในประเทศอื่น แต่บุตรจะต้องอายุไม่เกิน 25 ปี
- คู่สมรสที่ร่วมเดินทางไปกับบุคคลดังกล่าวในข้อ 2-8
- บุคคลอื่นใดเพื่อประโยชน์แก่ทางราชการหรือภายใต้พันธกรณีระหว่างประเทศ หรือภายใต้สถานการณ์พิเศษที่มีความจำเป็น หรือเผยแพร่ชื่อเสียงเกียรติคุณของประเทศไทย
4. หนังสือเดินทางชั่วคราว (หน้าปกสีเขียว) นอกจากนี้ ยังมีอีก 2 ประเภทพิเศษ คือ
- หนังสือเดินทางพระ ออกให้สำหรับพระภิกษุและสามเณรที่ได้รับอนุญาตให้เดินทางไปต่างประเทศตามนัยระเบียบมหาเถรสมาคม
- หนังสือเดินทางเพื่อไปประกอบพิธีฮัจญ์ ออกให้ชาวมุสลิมที่เพื่อเดินทางไปประกอบพิธีฮัจญ์ หนังสือเดินทางประเภทนี้จะมีอายุ 2 ปีเท่านั้น